Esnaf ve Sanatkar Ombusdmanlığı

Ombudsman, şikayetleri ve bir takım teşebbüsleri ele alıp değerlendiren ve bunlara her iki taraf için de tatmin edici çözümler bulan kişiye denilmekedir.

Kelimenin Kaynağı:

Kelime kökeni açısından İsveççe'de “arabulucu” anlamına gelen ‘ombuds’ ve “kişi” anlamına gelen ‘man’ kelimelerinden oluşmuştur ve aracı kişi anlamına gelmektedir.Ombudsman kelimesi İsveççe'de genellikle delege, avukat, vekil veya bir diğer kişi veya kişiler tarafından o kişi veya kişiler adına hareket etmeye ve onların haklarını korumaya yetkili kılınmış kimseyi ifade etmek için kullanılır.

Türkiye'de Ombudsmanlık:

Kurumsal olarak Ombudsman terimi, Parlamento tarafından halkın şikayetlerini dinleyip, çözümlere ulaştırmak üzere seçilmiş kimse veya kimseleri simgelemektedir.

Ombudsman’ın Türkçe karşılığı için kamu denetçisi, arabulucu, kamu hakemi, medeni hakların savunucusu, parlamento komiseri gibi tanımlamalar teklif edilmiştir. Sonuç olarak, Ombudsman kamu hizmetlerinin yürütülüşündeki adaletsizlikler hakkında, konudan etkilenenlerden şikayetleri almak, bu konularda araştırmalar yapmak ve sorunları çözmekle görevlendirilmiş, bağımsız bir kamu otoritesidir.

Ancak; Türk Dil Kurumu (TDK) e-posta aracılığı ile kullanıcılarına gönderdiği bilgide bu sözcüğü şu ifadelerle açıklamıştır: ombudsman : İngilizce kökenli bu söz hukukta “ Parlamento tarafından görevlendirilen, vatandaşları resmî makamların keyfî ve yasa dışı davranışlarına karşı korumakla görevli kişi veya kurum.” anlamında kullanılmaktadır. Bu söz için kamu denetçisi karşılığı önerilmiştir. 

 Kamu Denetçiliği Kurumu:

Anayasamızın 74 üncü maddesinde yer alan Anayasal bir Kurumdur. 6328 sayılı Kanunun 5. Maddesi gereğince “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla…” görevlendirilmiştir.

            Kurumumuz, Hukukun üstünlüğünün sağlanması, iyi yönetim ilkelerinin yerleştirilmesi ve halka karşı sorumluluk anlayışı içinde ve hakkaniyet temelinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bağlı bir denetim mekanizması olarak 2013 yılından itibaren faaliyetlerini sürdürmekte, halkın avukatlığını yapmakta ve aldığı kararlar ile idareye yol göstermektedir.

            “İnsanların en hayırlısı insanlara en fazla faydası dokunandır” inancı ile “İnsanı yaşat ki Devlet yaşasın” ilkesini kendisine rehber edinen Kamu Denetçiliği Kurumu;

İdarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesine,
İyi yönetim ilkelerinin yerleşmesine,
İnsan haklarının gelişmesine,
Hukukun üstünlüğünün sağlanmasına,
Hak arama kültürünün yaygınlaşmasına,
Şeffaf hesap verebilir, insan odaklı bir idarenin oluşmasına
katkı sağlamaya çalışmaktadır..

Ahi Ombudsmanlığı:

Osmanlı Devleti’nin kurulmasında da büyük bir etki yaratmış olan bir yapı olarak sosyal ve ekonomik ilişkilerin düzenlenmesinde önemli etkiler ortaya çıkarmış bir kurum olan .Ahilik veya Ahilik Teşkilatı; toplum içerisinde dengeleyici konumda bulunmaktaydı. Ahlaki ve etik kuralların gelişmesinde önemli etkiler oluşturan Ahilik teşkilatı etik ve ombudsman arasındaki benzer ve karşılıklı nitelik ve özellikler bulundurmaktadır.  Ahilik, iktisadi-sosyal-siyasal bir teşkilatlanma olarak öncelikle ombudmanlığı Avrupa'dan çok önce hayata geçirmiştir. Nitekim satır başlarıyla; 

Halkın şikâyetlerini dinlemesi,

 Halk-esnaf-devlet arasında arabuluculuk rolü oynaması,

Şikâyetle hemen kendiliğinden harekete geçmesi,

Şikâyet konusunu, 1 hafta ile 1 ay içinde çözüme kavuşturup karara bağlaması, 

Şikâyet hakkında verdiği kararları taraflara duyurması,

Her türlü haksızlığı önlemesi,

Kişi hak ve hürriyetlerini koruması,

Ürünün halka ucuz ve kaliteli satılmasını sağlaması.

gibi konular üzerinde karar verilmektedir. 

Dünya Esnaf ve Sanatkarlar Derneği ve bünyesindeki Ahi Enstitüsü olarak esnaf ve sanatkarlar üzerinden Ahi Ombudsmanlığı oluşurmak için çalışmalara başlamış, bu alanda yayınları derlemeye başlamıştır.