Toplumsal Kalkınma Toplantısı Sonuç Raporu

Türkiye'nin önde gelen illerinin esnaf ve sanatkar odaları birlikleri başkanları, ekonomik krizle mücadelede esnaf ve sanatkarın kalkınmanın itici motoru olduğuna dikkat çekerek, hükümetin acil önlem alması gerektiğini vurguladı. Dünya Esnaf ve Sanatkarlar Derneği tarafından düzenlenen 'Toplumsal Kalkınmanın Desteklenmesinde Esnaf ve Sanatkarın Rolü' başlıklı çevrimiçi toplantıya Ankara, Erzurum, Tokat ve Ordu esnaf sanatkar odaları başkanları katıldı.

Projenin ilk çevrim içi toplantısı, 22 Ekim 2024 Salı günü saat 14:00'tte gerçekleştirildi. Toplantıda, esnaf ve sanatkarların istihdamı artırmadaki rolü ile toplumsal kalkınmadaki katkıları değerlendirilecek. Toplantının moderatörlüğünü gazeteci ve yazar, aynı zamanda Dünya Esnaf ve Sanatkarlar Derneği / Ahi Enstitüsü Başkanı Fehmi Çalmuk üstlendi. 

Toplantıda konuşmacı olarak şu isimler katıldı.

• Hüseyin Ar - Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı
• Rasim Fırat - Erzurum Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı
• Fehmi Çankaya - Tokat Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı
• Erdoğan Akyürek - Ordu Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı

Toplantı Sonuç Raporu

• Toplumsal Kalkınmada Esnafın Rolü

• Esnaf ve sanatkârlar, toplumsal kalkınmanın önemli unsurları olarak öne çıkmaktadır. Fiyat artışları ve yoğun rekabet gibi ekonomik faktörlerden olumsuz etkilenmektedir. Bu süreçte, esnafın ahilik değerlerinden uzaklaşması ve mevcut yasaların yetersizliği, esnafın toplum içindeki yerini korumasını zorlaştırmaktadır. Devletin "vergisini versin, başka ne yaparsa yapsın" şeklindeki yaklaşımı, bu sürece katkıda bulunmaktadır.

• İstihdam ve Üretim

• Esnaf ve sanatkarın ülkenin ekonomik büyümesine ve sosyal kalkınmasına katkısı önemlidir.
• İşsizliğin azaltılması amacıyla her esnafın bir kişi çalıştırması sağlanmalıdır. Bu, 2 milyon esnaf ve sanatkarın 4 milyon kişiye istihdam sağlaması demektir.
• Esnaf ve sanatkar, kendi imkanlarıyla devlete sigorta ve Bağkur ödeyerek istihdam yaratmakta ve ekonomiye katkıda bulunmaktadır.

• Mesleki Yeterlilik ve Eğitim

• Mesleki yeterlilik belgeleri, esnaf ve sanatkara büyük destek sağlayacak bir unsur olarak değerlendirilmelidir. Ancak mevcut sistem süreci zorlaştırmaktadır.
• Usta yetiştirmek için çıraklık, kalfalık ve ustalık süreçlerine önem verilmelidir. Çırakların ustalarıyla geçirdiği süre artırılmalıdır. Kısas sürede aylar içinde ustalık belgesi verilmesinden vazgeçilmelidir.
• Meslek liselerine zeki ve nitelikli öğrencilerin yönlendirilmesi gerekmektedir. Öğrencilerin mesleki eğitim alması, esnafın kalkınmasını destekleyecektir.
• Mesleki eğitim merkezlerinin özendirilmesi ve teşvik edilmesi önemlidir.
• 4+4+4 eğitim uygulamasından vazgeçilmesi gerekmektedir.

• Ortak Kullanım Tesisleri

• Tokat’ta Avrupa Birliği projesi ile ortak kullanım tesisleri kurulmuş ve bu tesislerin çoğaltılması gerekmektedir.
• Diğer illerin ihtiyaçlarına uygun ortak kullanım tesisleri oluşturulmalıdır. Bu tesisler, küçük esnafın büyümesine yardımcı olmalıdır..

• Meslek Kuruluşları Kanununun Güncellenmesi İhtiyacı

• 5362 sayılı Meslek Kuruluşları Kanunu’ndaki eksiklikler, esnaf ve sanatkar odalarının denetim ve kayıt yetkilerini sınırlamaktadır. Sokak arasında dükkân açan herkesin esnaf olarak kabul edilmesi, esnaflık mesleğinin değer kaybetmesine ve haksız rekabete yol açmaktadır. Esnaflığın kalitesini korumak için mesleğe girişlerde belirli kriterlerin aranması ve kanunun güncellenmesi önemlidir.

• Devlet Kurumlarının Ticaretten Çekilmesi Gerekliliği

• Devlet kurumlarının ticari faaliyetlerde bulunarak esnafla rekabet eder konuma gelmesi piyasa dengelerini bozmaktadır. Kamu kurumlarının çay ocakları, yemekhaneler, oteller ve kuaför işletmeleri açması, esnafın gelirini olumsuz etkilemekte ve ekonomik zorluklara yol açmaktadır. Devletin, esnafın istihdam yaratabilmesi için kendi alanında kazanç sağlamasına destek olması, ticaretten çekilerek bu alanı esnafa bırakması gerekmektedir.

• Denetim ve Yaptırım Yetkilerinin Güçlendirilmesi

• Esnaf odalarının, kendi üyelerinin faaliyetlerini denetleyebilmesi ve gerektiğinde cezai yaptırımlar uygulayabilmesi, haksız rekabeti önlemek adına büyük önem taşımaktadır. Ahilik kültürünün yaşatılması ve mesleğin saygınlığının korunması için esnafın yaptığı işin oda tarafından denetlenmesi, mesleki etik ve kalite standartlarının sağlanmasında etkili olacaktır.

• Esnafın Sorunları

• Esnafın yaşadığı ekonomik zorluklar, artan maliyetler ve yeni vergiler gibi ek yükümlülükler üzerinden tartışıldı. Küçük esnafın geçim zorluğu, sıkıntıları derinleştiriyor.

• Devletle İlişki

• Devletin esnafın sesine kulak vermesi gerektiği vurgulandı. Esnaf, devletin yanında durarak ülke ekonomisine katkı sağlarken, devletin de esnafa destek vermesi önemlidir.

• Korsan Faaliyetler

• Korsan ticaretin yaygınlığına dikkat çekildi. Ticari olmayan araçlarla yolcu taşımacılığı ve okul servislerinde korsan araç kullanımı gibi sorunlar, sektördeki düzeni olumsuz etkiliyor.

• Patpat Araçları

• Tarım işlerinde yaygın olarak kullanılan patpat araçlarının güvenlik ve kontrol eksiklikleri üzerine tartışmalar yapıldı. Bu araçların düzgün bir şekilde denetlenmemesi, potansiyel tehlikeleri beraberinde getiriyor.

• Kontrol Mekanizmaları

• Devletin kontrol mekanizmalarının etkinliği sorgulandı. Kayıt dışı ticaretle mücadele ve bu sürecin daha etkin hale getirilmesi gerektiği belirtildi.

• Mesleki Yeterlilik Belgesi

• Mesleki yeterlilik belgelerinin geçerliliği ve önemine vurgu yapıldı. Eğitim ve bilinçlendirme eksiklikleri, esnafın kalitesiz hizmet vermesine yol açabiliyor.

• Dijitalleşme Eğitimi

• Esnaf ve çıraklara dijital eğitim verilmesi gerektiği belirtildi. Özellikle kadın girişimciliğini destekleme projeleri, bu alanda ilerleme sağlamak için önemli bir adım olarak değerlendirildi.

• Perakende Yasası

• Perakende yasasının gerekliliği ve mevcut durumunun yetersiz olduğu ifade edildi. Küçük esnafın korunması ve desteklenmesi, bu yasanın hedefleri arasında olmalıdır.

• Hızlı Yanıt Süreleri

• Bakanlıklar arası yazışma sürecinin yavaşlığı esnafı olumsuz etkiliyor. Hızlı yanıt süreleri, esnafın dayanıklılığını artırmak ve sorunlarına daha hızlı çözümler bulmak için gereklidir.

• Ekmek ve Simit Fiyatları

• Ekmek ve simit fiyatları üzerinde yürütülen tartışmalar, haksız rekabet ve fiyat kontrolü ile ilgili önemli bir mesele olarak gündeme geldi.

• Yöresel Ürünlerin Desteklenmesi

• Yöresel ürünlerin korunması ve desteklenmesi gerektiği vurgulandı. Bu ürünlerin tanıtımı ve pazarlaması, yerel ekonomiyi canlandıracaktır.