Salgın Döneminde Esnaf Olmak/Bir Ayakta Kalma Mücadelesi Kamuoyu Araştırması

Araştırmanın Amacı:

Şüphesiz ki salgın ile birlikte ekonomik zorluklarla mücadele eden en önemli kesimlerden biri de küçük esnaftır. Bu çalışmanın amacı, salgın döneminde küçük esnafın maddi ve manevi anlamda ne tip zorluklar yaşadığına ve nelere ihtiyaç duyduğuna ışık tutmaktır.

Hedef Kitle
TUIK tanımlarına uygun olarak 1-9 çalışanı olan küçük esnaf ile görüşülmüştür.
Görüşülen kişiler için «iş yeri sahibi olma» koşulu aranmıştır
Esnaf meslek grupları, TUIK Bölge ve NACE  - faaliyet alanlarına göre temsili bir çalışma yapılmıştır.
Saha Tarihi: 1-7 Nisan 2021 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.
Toplam 305 görüşme yapılmıştır

Araştırma Yöntemi:

§Kantitatif araştırma yöntemlerinden online anket (CAWI) tekniği ile görüşmeler yapılmıştır.
§Veri toplama, panelistlere iletilen online anket ile operasyon iş ortağımız Cevapla Kazan tarafından yapılmıştır.
2021 yılının Nisan ayında İstanbul başta olmak üzere 12 bölgede toplam 305 küçük esnafa online anket (CAWI) tekniği ile yapıldı. Araştırma 1-9 kişi çalıştıran işyeri sahibi olan esnaf ve sanatkarlara uygulanırken NACE kodları baz alındı.

BU DEVİRDE ESNAF OLMAK ZOR!
Esnafa göre, esnaf olmanın en büyük zorluğu geçim sıkıntısıdır (%17). Bunu vergi sistemi (%13), ekonomik kriz (%13) ve büyük işletmelere karşı korunmasız olmak (%12) takip etmektedir.

SALGININ İŞE ETKİSİ AĞIR – KREDİ YÜKÜ ÇOK
Salgın esnafın belini bükmüş gözüküyor. Her ne kadar çoğunluğu henüz işini kapatmak durumunda kalmasa da (%63), her 10 esnaftan 8’i ciddi gelir kaybı yaşadığını ifade ediyor.
Maddi yük oluşturan bir diğer kalem de şüphesiz iş yeri kiraları. İş yerleri çoğunlukla kira (%82) ve mülk sahiplerinin bu dönemde kolaylık sağlamadığı belirtiliyor (%59).
Ağır ekonomik zorlukların kaçınılmaz sonucu olarak da krediler esnafın hayatının bir parçası durumuna gelmiş. Her 2 esnaftan 1’inin kredisi var. Kredisi olanların %71’i salgın dönemi de kredi çekmek durumunda kalmış. Çoğunluğu (%77) kredilerini düzenli ya da ara ara ödeyebiliyor, ancak %23’ü ya yapılandırmış, ya ödeyemiyor ya da ek kredi çekip ödemeye çabalıyor. 
Hali hazırda kredisi olanların %43’ü de yakın zamanda yine kredi çekmeyi düşünüyor. Ayrıca esnafın %37’sinin kredi dışında başka borçları da bulunuyor (elden borç, senet, çek vb). 

ESNAF GELECEKTEN UMUTSUZ – «Geleceğimi göremiyorum»
Esnafın ülke ekonomisinin düzeleceğine olan inancı yıkılmış durumda, her  10 esnaftan 6’sı kötüye gideceğini düşünüyor.
Buna paralel kendi işi ile ilgili umutları da azalmış durumda. Her 10 esnaftan 7’si salgının ekonomik etkilerinden dolayı gelir kaybı yaşamaktan oldukça endişeli (%69-endişe ediyorum + çok endişe ediyorum), 
Devlet desteği kalktığı noktada ise eski mali göstergelerine dönebilmesinin 1 yıldan daha uzun süre alacağını belirtiyor. %13’ü ise eski mali durumuna hiç dönemeyeceğini düşünüyor.
Esnaf iş hayatına gelecekte de aynı şekilde devam etmeyi düşünüyor (%64), ancak %28’inin işini küçültme ve kalıcı ya da belli süre kapatma planları söz konusu.
Gelir düştükçe dertler çoğalıyor, gelecek kaygısı ve ekonomik zorluklar artıyor.  5000 TL ve altı geliri olan esnafın ekonomik olarak daha fazla zorlandığı dikkat çekiyor. Diğer gelir gruplarından daha fazla olmak üzere, 5000 TL altı gelir elde eden esnafın %15’i işini tamamen kapatmayı düşünüyor.

ESNAF PERSONELİNİ DESTEKLEMEK İÇİN ELİNDEN GELENİ YAPIYOR…

•Her 10 esnaftan 6’sının en az 1 personeli varken, 4’ü tek çalışıyor. 
•Salgın döneminde %70’i personel sayısını değiştirmemiş ve personeli olan esnafın %84’ü işten çıkarma yasakları kalksa da işten çıkarma yapmayı düşünmüyor. %30’u ise personel sayısının azaldığını belirtiyor. Güncel olarak 4-9 personeli olan esnafın personelini azaltma davranışı (%60) ise daha yüksek. Bu da artan ekonomik zorluklar ile yüksek sayıda personele yetememe durumunu net olarak gösteriyor. Geliri 5.000 TL altında olanların tek çalışma eğilimi de daha yüksek (%53).
•Esnafın ekonomik dar boğazda olduğunun en önemli göstergelerinden biri de personelin SGK, kendi Bağ-Kur primlerini ödemede aksaklık yaşamasıdır. Esnafın %49’u SGK primlerinin ara ara ödeyebiliyor. %16’sı ise hiç ödeyememiş. Personellerinin %45’i maaşlarını tam olarak alamıyor.
•Her 10 esnaftan 4’ünün de kendine ait bağ-kur prim borcu bulunuyor ve her  10 esnaftan 7’si iş yeri vergilerini ya hiç ödeyemiyor ya da ara ara ödeyebiliyor.

MESLEK ODALARI & SİYASİ PARTİLER NEREDE ?

•Esnafın çoğunluğu hem meslek odalarının hem de siyasi partilerin küçük esnafı iyi temsil etmediğini düşünüyor.
•Esnafın %40’ı meslek odalarının esnafı iyi temsil etmediğini belirtiyor.
•Siyasi partilerin iyi temsil etmediğine dair oranlar da şöyle sıralanıyor: AKP (%43) – CHP (%40) – İYİ Parti (%32) – MHP (%45)
•Her 10 esnaftan 8 meslek odalarına bağlı (%67 Esnaf & Sanatkarlar Odası / %15 Ticaret Odası), ancak meslek odasına bağlı olan esnafın çoğu son 1 yıl içinde aidatlarını ödeyemediğini ifade ediyor (%64).

ESNAF BAKANLIĞI KURULSUN – DESTEK DAHA FAZLA DESTEK

•Esnaf Bakanlığı ilgi çekiyor ve çoğunluk  tarafından isteniyor. (%53- İsterim + çok isterim)
•Kurulması talep edilen bakanlıktan öncelikli olarak «vergi kolaylığı (%49), kira desteği (%42) ve büyük işletmelere karşı güvence (34)» talep ediliyor.